Jak żyć i jeść “zero waste”? Sposoby na wykorzystanie resztek pożywienia
01-05-2024 03:10
Zastanawiasz się co oznacza "zero waste"? Szukasz pomysłów jak być bardziej eko, aby dbać o naszą planetę i nie marnować żywności? A może nie wiesz co zrobić z resztkami jedzenia? Jeśli szukasz odpowiedzi na te pytania zachęcamy do zapoznania się z naszym wpisem :)
Marnowanie żywności jest istotnym problemem na całym świecie. Nie tylko ze względów ekonomicznych, ale również na poziomie klimatycznym i społecznym. Według raportu FAO (Food and Agriculture Organization of the United Nations) na świecie rocznie marnuje się 1,3 mld żywności. Najwięcej odpadów produkowanych jest przez konsumentów i przetwórców. Na zlecenie Federacji Polskich Banków Żywności przeprowadzono badanie, w którym okazało się, że 42 na 100 osób przyznaje się do wyrzucania żywności. Najczęściej wyrzucane produkty, to owoce, warzywa, pieczywo, wędliny [3].
FLW (Food Loss&Waste)
Straty w łańcuchu żywnościowym mają miejsce na poziomie produkcji pierwotnej (rolnictwa) oraz przetwarzania, natomiast marnotrawstwo dotyczy przede wszystkim dystrybucji (sprzedaży i logistyki) oraz gospodarstw domowych i gastronomii.
Przyczynami marnotrawstwa żywności są m.in.:
- zbyt duże zakupy zrobione bez planowania,
- przypadkowe zakupy produktów o niewłaściwej jakości (np. owoce i warzywa z pleśnią),
- brak wiedzy na temat prawidłowego przechowywania produktów,
- przeoczenie terminu ważności,
- brak pomysłu na wykorzystanie resztek pożywienia.
Jak nie marnować żywności i żyć zero waste?
- Przede wszystkim zaplanuj swoje zakupy, najlepiej nie z dnia na dzień, tylko w ujęciu tygodniowym. Nie rób zakupów w roztargnieniu i staraj się nie kupować oczami.
- Najczęściej wyrzucane produkty, to te o krótkim terminie przydatności do spożycia, jak np.: nabiał, wędliny czy owoce → jeśli nie jesteś wstanie zaplanować swojego żywienia, to kupuj produkty o długim terminie przydatności do spożycia, a najlepiej: pilnuj terminu ważności!
- Uważaj na kuszące promocje w sklepach typu: “zapłać za 2, weź 3”.
- Gotuj mniejsze porcje posiłków.
- Oszczędzaj wodę! Jej zasoby się szybko uszczuplają.
- Jeśli masz rośliny i możliwość podlewania ich wodą deszczową, warto to robić.
- Zakręcaj wodę w czasie mycia zębów czy golenia.
- Myj ręce pod mniejszym strumieniem wody.
- Jeśli masz możliwość, zamień wannę na prysznic. Zakręcaj wodę podczas namydlania ciała.
- Pralkę i zmywarkę nastawiaj wtedy, gdy są pełne.
- Sprawdź czy krany i spłuczki w Twoim mieszkaniu są szczelne.
- Odpowiednio przechowuj żywność:
- wędliny i ser przechowuj w pudełeczkach wyłożonych papierem,
- nadmiar zupy lub sosu przelej do woreczka przeznaczonego do mrożenia i zamróź,
- szparagi czy szczypiorek przechowuj lekko zanurzone w wodzie,
- sałatę podziel na liście, osusz i również przechowuj w pudełeczku,
- czerstwy chleb lub wypieki możesz odświeżyć poprzez podgrzanie w piekarniku.
- Dziel się jedzeniem!
- Gotuj w myśl zasady FIFO (First In, First Out). Co znaczy dosłownie: pierwsze weszło, pierwsze wyszło oraz FEFO (first expired first out), czyli pierwsze traci ważność, pierwsze wyszło - w pierwszej kolejności przygotowuj posiłki z produktów, które mają najkrótszą datę przydatności.
- Dbaj o środowisko kupując jak najmniej produktów zapakowanych w plastik. Do pakowania warzyw używaj np. woreczków zrobionych z firanki, a zakupy pakuj do torby materiałowej.
Mrożenie jako metoda przedłużenia trwałości
Mrożenie jest świetnym pomysłem na przedłużenie trwałości produktów, jednak nie wszystko można mrozić. Oto lista produktów, których nie powinno wkładać się do zamrażarki:
- Olej, majonez, śmietana
- Sery w dużych ilościach (również ser biały)
- Jajka w skorupkach i gotowane
- Zamrożone ogórki, rzodkiewki czy seler naciowy po rozmrożeniu pozbawione są smaku, mają niekorzystny wygląd i po prostu nie nadają się do jedzenia.
- Produkty z żelatyną
- Gorące dania
- Produkty wcześniej rozmrożone.
Wskazówki:
- Zamrożone pierogi, makaron, kopytka często tracą swoją konsystencję. Ugotowane wcześniej i zamrożone ziemniaki zrobią się suche, a makaron zmięknie.
- Ciasta i chleba nie powinno mrozić się dłużej niż 3-4 miesiące.
- Żółty ser po rozmrożeniu będzie kruchy - opcjonalnie można go dodać na zapiekankę lub pizzę.
- Owoce z dużą ilością wody takie jak arbuz stracą swoją konsystencję. Opcjonalnie będą mogły być wykorzystane do koktajlu.
- Zupy powinno się mrozić przed zabieleniem oraz bez dodatku makaronu czy ryżu. Najlepiej jest zamrozić sam bulion.
Co zrobić z resztek pożywienia?
- Z fusów po kawie możesz zrobić:
- peeling kawowy (fusy, olej kokosowy, sól morska, cukier),
- maseczkę do cery zmęczonej,
- nawóz do roślin (wsypać na spód doniczki podczas przesadzania kwiatów, można też kawę rozsypać wokół roślin w ogrodzie.
- Z resztek:
- ryżu możesz zrobić arancini (kuleczki ryżowe),
- kaszy jaglanej np. kuleczki mocy a;la Rafaello lub zapiekankę jaglaną,
- kaszy gryczanej i twarogu możesz zrobić hreczniaki twarogowo-gryczane,
- mięsa z zupy możesz zrobić pasztet warzywno-mięsny lub pulpeciki,
- dojrzałych bananów z czarną skórką możesz zrobić chlebek bananowy, domowe lody bez dodatku cukru, placuszki, koktajl z dodatkiem orzechów.
- natki rzodkiewki możesz zrobić pyszne pesto do makaronu
Straty żywności są nieuniknione, ale na pewno zmianą nawyków można je z znacznym stopniu zminimalizować. Ważne jest życie w świadomośc. Jeśli chcesz zrobić coś dobrego dla planety, rób przemyślane zakupy, oszczędzaj wodę, prąd, myśl ekologicznie i przekazuj innym swoje wskazówki jak dbać o środowisko!
Piśmiennictwo:
- Bolos L.A., Carl Johan Lagerkvist, Rodolfo M, Nayga Jr, Consumer Choice and Food Waste: Can Nudging Help? Choices. Quarter 1, (34)1, 2019.
- Biernat-Jarka A., Trębska P. Problem marnotrawstwa w perspektywie unijnej polityki bezpieczeństwa żywności, 24 Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, tom XIX, 2017.
- Marnując żywność marnujesz planetę. Raport Federacji Polskich Banków Żywności - nie marnuję jedzenia, 2018.
- https://bankizywnosci.pl/wp-content/uploads/2018/10/Przewodnik-do-Raportu_FPBZ_-Nie-marnuj-jedzenia-2018.pdf